ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΛΑΥΔΙΟΥΠΟΛΕΩΣ Κ. ΙΑΚΩΒΟΣ
ΚΗΡΥΓΜΑ ΠΡΩΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
«Πάντων των εν τη Νήσω Κύπρω διαλαμψάντων Αγίων»
(3η Οκτωβρίου 2021)
«Τους εν Κύπρω Αγίους, Αποστόλους και Μάρτυρας, και συν Ιεράρχας Οσίους
κατά χρέος οι Κύπριοι, χορείαν συγκροτήσαντες καινήν,
τιμήσωμεν ωδαίς πνευματικαίς,
ως της Νήσου καλλώπισμα ευκλεή, και αρωγούς κραυγάζοντες
Δόξα τω ενισχύσαντι υμάς, δόξα τω στεφανώσαντι,
δόξα τω χορηγούντι δι’ υμών, ημίν θεία δωρήματα»!
Σεβασμιώτατε,
Σεβαστοί Πατέρες κι αγαπητοί Αδελφοί,
Σήμερα, πρώτη Κυριακή του μηνός Οκτωβρίου, η Αγιωτάτη και Αποστολική Εκκλησία της Κύπρου όρισε να εορτάζεται η ιερή μνήμη «Πάντων των εν τη Νήσω Κύπρω διαλαμψάντων Αγίων».
Μαζί με την σεπτή Εκκλησία της εσταυρωμένης Μεγαλονήσου μας, ολόκληρος ο Ελληνισμός, ιδιαίτερα μάλιστα ο ευλαβέστατος Απόδημος Ελληνισμός, τιμά και πανηγυρίζει την εορτή όλων των Αγίων της Κύπρου.
Πολλοί ασχολήθηκαν με το σημαντικό αυτό θέμα, με τους Αγίους της Κύπρου, με τη δράση και την προσφορά τους, με τα πνευματικά επιτεύγματα και τις θυσίες τους, που τους καθιέρωσαν στη συνείδηση του θεοφιλούς Γένους μας ως σπουδαίες και φωτεινές προσωπικότητες, της Εκκλησίας, του Έθνους και της Ορθόδοξης χριστιανοσύνης.
Ένας από αυτούς που συνέγραψαν μελέτη για τους εν λόγω Αγίους, με τον τίτλο «Κύπρος ἡ ἁγία νῆσος», ήταν και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κυρός Μακάριος Γ’ και πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, την ανεξαρτησία της οποίας εορτάσαμε -με λαμπρότητα και με πλήρη σεβασμό προς τα ιερά και όσια της Φυλής μας- πριν από δυο ημέρες, την 1η του μηνός Οκτωβρίου.
Μεταξύ άλλων έγραφε, με τη γλαφυρή γραφίδα του, ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος:
«Ἡ Κύπρος ἔσχε κατὰ τὴν μακρὰν ἱστορίαν της διαφόρους ὀνομασίας, ὡς Ἀκαμαντίς, Ἀλάσια, Κεραστία κ.ἄ., ὡς ἐπίσης καὶ πολλὰς προσωνυμίας, ὡς Ἀσπελία, Ἀερία, Μακαρία κ.ἄ. Ἡ νῆσος ἦτο ἀπὸ ἀρχαιοτάτων χρόνων πολὺ γνωστὴ διὰ τὰ πλούσια αὐτῆς μεταλλεῖα χαλκοῦ, διὸ καὶ χαλκόεσσα ἐπίσης ἀπεκλήθη. Εἶχεν ἀνέκαθεν φήμην πλούσιας καὶ ὡραίας νήσου, ἀναφέρεται δὲ εἰς πολλοὺς ἀρχαίους Ἕλληνας καὶ Λατίνους συγγραφεῖς, ὡς εἰς τὸν Ὅμηρον, τὸν Ἐρατοσθένην, τὸν Στράβωνα, τὸν Γαληνόν, τὸν Πλίνιον, τὸν Ὀβίδιον, τὸν Βιτρούβιον κ.ἄ.
Ὁ κατὰ τὸν 15ον αἰῶνα ἀκμάσας Κύπριος χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιρᾶς ἀπεκάλεσε τὴν Κύπρον ἁγίαν νῆσον διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἐκ Κύπρου Ἁγίων καὶ Μαρτύρων τῆς Ἐκκλησίας. Σεμνυνόμενος ὁ Μαχαιρᾶς διὰ τὴν στρατιὰν τῶν Ἁγίων τῆς ἰδιαιτέρας αὐτοῦ πατρίδος γράφει εἰς τὸ Χρονικόν του: “χρῆσι εἶνε νὰ φουμίσωμεν τὴν ἅγια νῆσσον, καὶ ὅσον τὴν φουμίσω δὲν θέλω πεῖν ψέματα”. Μακρὸς δὲ πράγματι εἶναι ὁ κατάλογος τῶν Ἁγίων, οἵτινες, εἶτε γεννηθέντες ἐν Κύπρῳ εἶτε ἔξωθεν ἐλθόντες εἰς τὴν νῆσον, εὐηρέστησαν τῷ Θεῷ διὰ τῆς ἁγιότητος τοῦ βίου των ἢ ἐμαρτύρησαν ὑπὲρ τῆς χριστιανικῆς πίστεως. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Κύπρου, λαμβανομένων ὑπ᾿ ὄψιν τῆς ἐκτάσεως τῆς νήσου καὶ τοῦ ἀριθμοῦ τῶν κατοίκων της, δύναται νὰ καυχηθῆ ὅτι στρατευθεῖσα προσέφερε συγκριτικῶς πρὸς τὰς ἄλλας κατὰ τόπους Ἐκκλησίας μεγαλυτέραν στρατιὰν Ἁγίων καὶ Μαρτύρων».
Αυτά έλεγε και έγραφε το 1968 ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Συμπλήρωνε δε με τον εύγλυπτο λόγο του και τα εξής:
«…καθ᾿ ἅπασαν τὴν μεταχριστιανικὴν αὐτῆς ἱστορίαν ἡ Κύπρος ἀνέδειξεν Ἁγίους, οἵτινες ἠγωνίσαντο τὸν “ἀγῶνα τὸν καλόν” καὶ ἐλάμπρυναν τὴν κατὰ Κύπρον Ἐκκλησίαν τοῦ Κυρίου. Ἀπαριθμοῦμεν κατωτέρω τοὺς Κυπρίους Ἁγίους, τῶν ὁποίων κατάλογον συνετάξαμεν ἐκ διαφόρων πηγῶν…».
Αφού δε ανέφερε, αριθμητικά και ονομαστικά, τους Αγίους της Κύπρου, έδωσε το έναυσμα για βαθύτερη μελέτη του σημαντικότατου αυτού θέματος. Αξίζει να σημειωθεί πως ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος ανέφερε τον αριθμό των Κυπρίων Αγίων σε 239!
Για λόγους ιστορικούς, αλλά και πνευματικούς, ας αναφέρουμε στο σημείο αυτό μερικά μόνο ονόματα Αγίων, για να θυμηθούμε -έστω επιγραμματικά- τους πολύτιμους αγιολογικούς θησαυρούς της Πίστης και της Φυλής μας.
- Απ. Βαρνάβας, Ιδρυτής και Προστάτης της Εκκλησίας της Κύπρου.
- Άγ. Λάζαρος, ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού. Μετά την ανάστασή του μετέβη στην Κύπρο. Χειροτονήθηκε Επίσκοπος Κιτιέων και ποίμανε την τοπική εκεί Εκκλησία για 18 έτη.
- Απ. Αριστόβουλος, αδελφός του Απ. Βαρνάβα. Απεστάλη από τον Απ. Παύλο στη Βρεταννία, για να εργασθεί γιά τη διάδοση του χριστιανισμού.
- Άγ. Δημητριανός, Επίσκοπος Χύτρων.
- Άγ. Επιφάνιος, Επίσκοπος Κωνσταντίας. Εργάσθηκε με ζήλο για την καταπολέμηση των αιρέσεων και ήταν πολυγραφότατος συγγραφέας.
- Άγ. Σπυρίδωνας, Επίσκοπος Τριμυθούντος ο θαυματουργός. Μετείχε στην Α´ Οικουμενική Σύνοδο της Νικαίας το 325.
- Ηρακλείδιος, Επίσκοπος Ταμασού.
- Αγ. Ιωάννης ο Ελεήμων. Γεννήθηκε στην Αμαθούντα της Κύπρου. Το 609 ανεδείχθη Πατριάρχης Αλεξανδρείας. Έγινε πολύ γνωστός για την αγάπη και τη φροντίδα που έδειχνε προς τους πτωχούς, για τούτο αποκλήθηκε Ελεήμων.
- Άγ. Κενδέας. Γνωστός και αγαπητός στον Κυπριακό Ελληνισμό. Τιμάται η μνήμη του σε λίγες ημέρες, στις 6 Οκτωβρίου.
- Άγ. Νεόφυτος ο Έγκλειστος. Μόνασε σε απόκρημνη περιοχὴ της Πάφου, όπου λάξευσε σε βράχο το ασκητήριό του, την μέχρι σήμερα σωζόμενη Εγκλείστρα. Υπήρξε ο πολυγραφώτερος συγγραφέας του 12ου αιώνα.
- Αγ. Φωτεινή ή Φωτού. Η μνήμη της εορτάζεται στις 2 Αυγούστου.
Ο χριστιανισμός, λοιπόν, θεμελιώθηκε στη μικρή μας Πατρίδα, σε «αυτόν τον κόσμο τον μικρό τον μεγάλο», για να χρησιμοποιήσουμε μια όμορφη έκφραση του Νομπελίστα Ποιητή μας Οδυσσέα Ελύτη, και οικοδομήθηκε πάνω στις στέρεες και σταθερές βάσεις των Αγίων της Μεγαλονήσου. Αυτό δε, μας προσφέρει τη βεβαιότητα της πνευματικής ασφάλειας και της μονιμότητας, αφού οι σήμερα τιμώμενοι Άγιοί μας είναι αδιάλειπτοι, αταλάντευτοι και έμπιστοι πρεσβευτές μπροστά στον θρόνο του Παντάνακτος και Αγίου Τριαδικού Θεού μας υπέρ πάντων ημών, υπέρ των παιδιών, των νέων, των μητέρων, των αποδήμων, των ασθενών και εμπερίστατων μελών της κοινωνίας μας και φυσικά όλων των εν ανάγκη ευρισκομένων αδελφών μας.
Εορτάζοντας τους Αγίους της Κύπρου, δείχνουμε την ευλάβειά μας στα ιερά πρόσωπά τους, ευσεβούμαστε την Αγιωτάτη Εκκλησία της Κύπρου, τιμούμε την πληγωμένη και αιμάσσουσα Πατρίδα, και κάνουμε πράξη τον υπέροχο λόγο του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, που υπογραμμίζει εμφατικά: «μνήμη Αγίου, μίμηση Αγίου»! Ακολουθούμε δηλαδή το ιερό παράδειγμα των Αγίων μας και κάνουμε πράξη στη ζωή μας την αγάπη τους προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο και τους ηρωϊσμούς τους, εφαρμόζοντας προσωπικά και πιστά τη δική τους αυστηρή στάση ζωής.
Ο σοφός λόγος του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Κωνσταντίας και Αμμοχώστου κ. Βασιλείου, μας υπενθυμίζει στο σημείο αυτό πως:
«Οἱ ἅγιοι, κατὰ τὶς διάφορες περιόδους τῆς ἱστορίας τῆς Κύπρου καὶ τῆς Ἐκκλησίας της, ἀποτελοῦσαν τὴν παράκληση τοῦ λαοῦ καὶ τὴν ἐλπίδα του, εἴτε γιὰ καλύτερες μέρες στὶς δύσκολες ἱστορικὲς συνθῆκες, εἴτε γιὰ τὴν παρέμβαση τοῦ Θεοῦ ὑπὲρ τῶν δεινοπαθούντων, εἴτε καὶ γιὰ τὴν μέλλουσα αἰώνια ἐλπίδα τῆς σωτηρίας, εἴτε ἀκόμα τὴν παρηγορία ἀπὸ τὶς διάφορες ἐπιδημίες ποὺ ἐνέκυπταν κατὰ καιρούς…».
Και συνεχίζει ο Πανιερώτατος:
«Οἱ ἅγιοι κατέστησαν τὸ σύμβολο τῆς πνευματικῆς καὶ κοινωνικῆς ζωῆς τῶν πιστῶν καὶ τὸ παράδειγμα γιὰ τὸν ἀγῶνα πάσης μορφῆς. Μὲ αὐθόρμητο καὶ δυναμικὸ τρόπο, οἱ ἅγιοι ἀγωνίσθηκαν ἐναντίον τῆς εἰδωλολατρίας, ἐναντίον τῶν αἱρέσεων, ἐναντίον τῶν εἰκονομάχων, ἐναντίον τοῦ ἐκλατινισμοῦ καὶ ἐξισλαμισμοῦ κ.λπ. Μὲ παρόμοιο τρόπο μποροῦμε ἐπίσης νὰ ἑρμηνεύσουμε τὴν ἐπίμονη ἁγιογράφηση τῶν Κυπρίων ἁγίων στοὺς ναούς»!
Όσον αφορά, αδελφοί μου, τον λόγο εορτασμού όλων των Αγίων της Κύπρου σε μια συγκεκριμένη ημέρα, αυτό πραγματοποιείται για να τιμηθούν όλοι οι Άγιοι, γνωστοί αλλά κυρίως οι άγνωστοι, εκείνοι που τους γνωρίζουμε καλά, αλλά κι εκείνοι για τους οποίους δεν γνωρίζουμε πολλά στοιχεία ή ακόμα και τίποτα απολύτως, που όμως το φτερούγισμα της αγιωσύνης τους άφησε στίγμα ανεξίτηλο στις εκκλησίες, στα μοναστήρια, στις πόλεις και στα χωριά, κυρίως όμως στις ψυχές των ευλαβών χριστιανών της ευλογημένης νήσου των Αγίων.
Είναι φυσικά γνωστό πως τις τελευταίες δεκαετίες ανάλογος εορτασμός, που αφορά ομάδες τοπικών Αγίων, καθιερώνεται και γίνεται παράδοση σε πολλές περιοχές, νησιωτικές και ηπειρωτικές, στους τόπους μας, στη μικρή και τη μεγάλη Πατρίδα, όπου οι Άγιοί μας, παίζουν κυριολεκτικά έναν ουσιαστικό ρόλο στην προσωπική, οικογενειακή και κοινωνική ζωή των ανθρώπων, οι οποίοι τους θεωρούν προστάτες και συνοδοιπόρους τους στον καθημερινό αγώνα της ζωής.
Σε όλες τις εποχές της χριστιανικής ιστορίας η αγία νήσος, η Κύπρος μας, ανέδειξε νέφη Αγίων, ανδρών και γυναικών, κληρικών, μοναχών και λαϊκών, οι οποίοι αγωνίσθηκαν τον αγώνα τον καλό και λάμπρυναν, με την παρουσία, την άγια βιοτή, την πολυποίκιλη προσφορά και κάποτε και με τη θυσία τους, την εν Κύπρω Εκκλησία του Κυρίου μας.
Ας ευχηθούμε ολόψυχα, αδελφοί μου, οι Άγιοι της εσταυρωμένης και μαρτυρικής Μεγαλονήσου μας να βοηθήσουν, να συνδράμουν και να σπεύσουν ως αρωγοί, με τον δικό τους αγιοπνευματικό τρόπο, στην ποθούμενη διευθέτηση του χρονίζοντος εθνικού προβλήματος, με απώτερο σκοπό την ευημερία και την πνευματική ανάταση και ανάσταση των κατοίκων της νήσου των Αγίων, της θαλασσοφίλητης Κύπρου μας.
Αμήν! Γένοιτο!